BioNet
SAĞLIK
AĞIRLIK ÇALIŞMASI
Belli bir kas
grubunu kuvvetlerdirmek için onu fazla yüklemek gereklidir ve bunu başarmak için en
iyi yol olarak kabul edilen ağırlık çalışmasıdır. Ağırlık çeşitli biçimlerde
olabilir. Kendi ağırlığınız veya partnerinizin vücut ağırlığı, dumbel veya
halter biçiminde serbest ağırlıklar, ağırlık salonundaki aletler, izometrik direnç
(hareketsiz bir yüke karşı bir kasın direnç göstermesi- örneğin, barda kilitlenme)
sağlayan hareketsiz bir nesne olabilir. Bunlardan serbest ağırlıklar denge
kontrolünün de gelişimine yardımcı olurken, aletlerle çalışma sakatlanmalara
karşı güvenlidir. Her çalışma ortamının getiri ve götürüleri vardır. Hangi
ortamı kullanırsanız kullanın, sakatlanma olasılığını azaltmak için gözönünde
tutulması gereken kurallar vardır:
Maksimumun belirlenmesi: |
|
%100 | 1 tekrar |
%95 | 3 tekrar |
%90 | 5 tekrar |
%85 | 9 tekrar |
%80 | 13 tekrar |
%75 | 17 tekrar |
%70 | 22 tekrar |
Maksimum hesaplamaya örnek olarak, bir hareket için 40 kg. ağırlığı 13 kez kaldırabiliyorsanız, bu değer, tabloda % 80'e karşılık gelmektedir. Şu orantı yazılabilir:
Bu değerleri ileriki bölümlerde ağırlık programları çıkartırken kullanacağız. Yine bu tabloya bakarak ağırlık yüklenmelerini aşağıdaki gibi sınıflayabiliriz:
Kuvvet ve dayanıklılık bölümlerinde belirtildiği
gibi çalışma süreleri ve buna bağlı olarak belirlenen tekrar sayıları önemlidir.
Yine çalışma sürelerine bağlı olarak, devrede olan enerji sistemlerinin yenilenme
süreleri, setler ve hareketler arasında verilecek dinlenme sürelerini belirleyecektir. Bu çalışmada her hareket bir "set" olarak tanımlanır ve önce artan ve sonra azalan bir piramit şeklinde yapılır.Program, genel kuvvet dayanıklılığı çalışmasına paralel olarak 8 hafta sürdürülür. %105 (1 tekrar) Hareketleri yaptığınız spor dalına göre seçmelisiniz. Hareket sayısı 3 ile 5 arasında saptanmalıdır. Kaya tırmanıcısı daha çok üst vücudu kullanacağından, kürek, barfiks, göğüs, triseps ve ek olarak, üst-ön bacak çalışması önerilebilir. Sakatlıklara karşı, serbest ağırlıklara yerine salondaki aletlerle çalışmak daha güvenlidir. Çalıştığınız ağırlığın vücut ağırlığını aştığı her durumda, aletler yerine vücudunuzu kullanmanız yaralı olacaktır. Örnek olarak, aletle yaptığınız barfiks hareketi yerine, koşuma asacağınız ağırlıklarla çalışabilirsiniz. Veya, aletle yaptığınız triseps hareketi yerine, yine koşumunuza ağırlık asarak dips çalışabilirsiniz. Seriler arasında 3 dakika ve setler arasında da 3-5 dakika dinlenme verilmelidir. Böylece ATP-CP sistemi %100'e yakın bir bir oranda yenilenirken, laktik sistemin yenilenmesi sınırlı kalmaktadır. Dinlenmeler, kaslarda biriken laktik asidin kana atılmasını kolaylaştırmak amacı ile "aktif dinlenme" biçiminde yapılmalıdır. Aralarda hızlı bir tempo ile yürümek yeterli olacaktır. 2- Submaksimal / Maksimal Kuvvet Dayanıklılığı
Çalışması: Çalışmadan önce 20 dakika koşun, çalışma öncesi ve sonrasında ısınmayı ve çalıştırılan kasları gerdirmeyi (öncesinde 1 set, sonrasında 3 set) ihmal etmeyin. Program 13 hafta üzerinden düzenlenmiştir:
Her hareket bir "set " olarak tanımlanır. Bu çalışmada, en çok kullanacak olan kas grupları üzerinde yoğunlaşılmalıdır. Kaya tırmanıcısı için kürek, barfiks, göğüs ve triseps hareketleri yeterli olacaktır. Maksimal kuvvet çalışmasında olduğu gibi, olabildiğince, vücut ağırlığı ile çalışın. Aynı gerdirme ve ısınma prosedürünü izleyin. Seriler arasında 3 dakika, yüklenme değiştikçe 5 dakika ve setler (farklı hareketler) arasında 1. ay 5 dakika, 2. ay 5 dakika ve 3. ay 8 dakika dinlenme verin. Dinlenmeler, aktif dinlenme şeklinde yapılmalıdır. 3- Genel Kuvvet Dayanıklılığı:Çalışmada her bir seri 20 tekrarı içerir ki bu yaklaşık olarak 1 dakikalık çalışmaya karşılık gelir."Enerji Sistemleri" bölümündeki tablo göz önüne getirilirse, böyle bir çalışma periyodunda, %65-70 oranında anaerobik ve %30-35 oranında da aerobik sistem çalışır. Her sette 3 seri çalışarak dayanıklılık kazanılır. Yine, "DAYANIKLILIK" bölümünde görüldüğü gibi, çalışma alaktik sistemden aerobik sisteme doğru kaydıkça, hareketlerin yapılış süresi, dolayısıyla tekrar sayısı azalmakta ve dinlenme süreleri de çalışmaya oranla düşmektedir. Bu çerçevede, seriler arasında 45-60 saniye ve setler arasında da 2-3 dakika dinlenme verilir.Dinlenmeler " pasif dinlenme" şeklinde gerçekleştirilir. Çalışmaya %60 yoğunlukla başlanır ve dayanıklılık geliştikçe, %75' e doğru artırılır. Çalışmadan genel bir kuvvet dayanıklılığı beklendiğinden, olabildiğince tüm vücudun çalıştırılacağı hareketler seçilir. Buradaki diğer bir problem de, ulaşabileceğiniz salonun istediğiniz hareketleri gerçekleştirebileceğiniz donanıma sahip olup olmamasıdır. Örneğin, bütün güzel görünümüne karşın, ODTÜ'nün ağırlık salonundaki aletler gerek çeşit, gerekse de tasarım olarak çok yetersizdir. Başka seçeneğiniz yoksa, aletle yapabileceğiniz, kürek, barfiks, göğüs, baldır, triseps, üst-ön bacak çalışmaları ile karın için mekik ve ön kol için, bir sopaya iple bağlayacağınız ağırlığı, sopayı çevirerek yükseltmek önerebilir. Çalışma öncesi ve sonrasında çakıştırdığınız kas gruplarını 1'er set gerdirin. |