BioNet

SAĞLIK

AĞIRLIK ÇALIŞMASI

Belli bir kas grubunu kuvvetlerdirmek için onu fazla yüklemek gereklidir ve bunu başarmak için en iyi yol olarak kabul edilen ağırlık çalışmasıdır. Ağırlık çeşitli biçimlerde olabilir. Kendi ağırlığınız veya partnerinizin vücut ağırlığı, dumbel veya halter biçiminde serbest ağırlıklar, ağırlık salonundaki aletler, izometrik direnç (hareketsiz bir yüke karşı bir kasın direnç göstermesi- örneğin, barda kilitlenme) sağlayan hareketsiz bir nesne olabilir. Bunlardan serbest ağırlıklar denge kontrolünün de gelişimine yardımcı olurken, aletlerle çalışma sakatlanmalara karşı güvenlidir. Her çalışma ortamının getiri ve götürüleri vardır. Hangi ortamı kullanırsanız kullanın, sakatlanma olasılığını azaltmak için gözönünde tutulması gereken kurallar vardır:
  1. Aletlerin nasıl kullanılacağını bir uzmana danışın.
  2. Ağırlık çalışmasından beklediklerinizi, geliştirmek istediğiniz sistemleri ve üzerinde çalışacağınız kas gruplarını tam olarak belirleyin.
  3. Düzgün bir şekilde ısının, çalışmadan önce ve sonra esneyin.
  4. Programlanandan daha fazla ağırlığı asla denemeyin.
  5. Uygun bir elbise giyin. Kendinizi sıcak tutun ancak terlemek de aletleri kayganlaştıracağı için tehlikeli olabilir.
  6. Gelişiminizi izlemek için kayıt tutun.
  7. Ağır ağırlıkları yalnız kaldırmayın.
  8. Teknik çalışmadan ( tırmanma duvarı gibi ) önce ağırlık çalışmayın. Bu yorgunluğa neden olacağından teknik çalışmanın kazanımlarını azaltır.
  9. Yorgun bacak kasları diz ve kalça eklemlerini yeterli sekilde destekleyemeyeceğinden sakatlıklara neden olmamak için koşmadan önce ağırlık çalışmayın.
  10. Çalışma atlamayın.
  11. Hareketleri doğru öğrenebilmek için programa hafif ağırlıklarla başlayın. Hareketlerin kalitesi kaldırılan ağırlıktan daha önemlidir.

Maksimumun belirlenmesi:
Ağırlık çalışmasında maksimum, yukarıda tanımlandığı gibi bir hareket için yalnızca bir tekrar yapabileceğiniz ağırlıktır. Bu değere % 100 dersek yapılabilen tekrar sayılarına bağlı olarak % yüklenme oranları aşağıdaki tabloda verilmiştir:

%100 1 tekrar
%95 3 tekrar
%90 5 tekrar
%85 9 tekrar
%80 13 tekrar
%75 17 tekrar
%70 22 tekrar

Maksimum hesaplamaya örnek olarak, bir hareket için 40 kg. ağırlığı 13 kez kaldırabiliyorsanız, bu değer, tabloda % 80'e karşılık gelmektedir. Şu orantı yazılabilir:

%80 40 kg. ise % 100 x kg.' dır.

x = (40 * 100) / 80

x = 50 kg. olarak hesaplanır.

Bu değerleri ileriki bölümlerde ağırlık programları çıkartırken kullanacağız. Yine bu tabloya bakarak ağırlık yüklenmelerini aşağıdaki gibi sınıflayabiliriz:

  1. Maksimal kuvvet %105-80
  2. Submaksimal kuvvet %95-75
  3. Kuvvette genel dayanıklılık %75-60

Kuvvet ve dayanıklılık bölümlerinde belirtildiği gibi çalışma süreleri ve buna bağlı olarak belirlenen tekrar sayıları önemlidir. Yine çalışma sürelerine bağlı olarak, devrede olan enerji sistemlerinin yenilenme süreleri, setler ve hareketler arasında verilecek dinlenme sürelerini belirleyecektir.

1- Maksimal Kuvvet Çalışması:
Maksimumun belirlenmesinde gördüğümüz gibi, %100 yüklenme 1 tekrara ve %80 yüklenme de 13 tekrara karşılık galmektedir. Hareketlerin yavaş bir tempoda gerçekleştirileceği göz önüne alınırsa, bu tekrar sayıları, 3-40 saniyelik çalışma anlamına gelmektedir.Böylece, alaktik ve laktik anaerobik sistem çalıştırılmış olacaktır.

Çalışmaya başlamadan önce 20 dakikalık bir koşu ile ısının, sonrasında eklemleri çevirerek ısıtın, çalıştıracağınız kasları birer set gerdirin. Çalışma bitiminde ise, yine aynı kasları aynı hareketlerle üçer set üzerinden gerdirin. Hareketler için, "ESNEKLİK" bölümünden, 30 saniyelik hareketlerden gereksiniminize göre seçim yapabilirsiniz.

Bu çalışmada her hareket bir "set" olarak tanımlanır ve önce artan ve sonra azalan bir piramit şeklinde yapılır.Program, genel kuvvet dayanıklılığı çalışmasına paralel olarak 8 hafta sürdürülür.

%105 (1 tekrar)
%95 (3 tekrar) %90 (5 tekrar)
%85 (9 tekrar) %80 (13 tekrar)

Hareketleri yaptığınız spor dalına göre seçmelisiniz. Hareket sayısı 3 ile 5 arasında saptanmalıdır. Kaya tırmanıcısı daha çok üst vücudu kullanacağından, kürek, barfiks, göğüs, triseps ve ek olarak, üst-ön bacak çalışması önerilebilir.

Sakatlıklara karşı, serbest ağırlıklara yerine salondaki aletlerle çalışmak daha güvenlidir. Çalıştığınız ağırlığın vücut ağırlığını aştığı her durumda, aletler yerine vücudunuzu kullanmanız yaralı olacaktır. Örnek olarak, aletle yaptığınız barfiks hareketi yerine, koşuma asacağınız ağırlıklarla çalışabilirsiniz. Veya, aletle yaptığınız triseps hareketi yerine, yine koşumunuza ağırlık asarak dips çalışabilirsiniz.

Seriler arasında 3 dakika ve setler arasında da 3-5 dakika dinlenme verilmelidir. Böylece ATP-CP sistemi %100'e yakın bir bir oranda yenilenirken, laktik sistemin yenilenmesi sınırlı kalmaktadır. Dinlenmeler, kaslarda biriken laktik asidin kana atılmasını kolaylaştırmak amacı ile "aktif dinlenme" biçiminde yapılmalıdır. Aralarda hızlı bir tempo ile yürümek yeterli olacaktır.

2- Submaksimal / Maksimal Kuvvet Dayanıklılığı Çalışması:
Başlangıçta, maksimumun %95-75 aralığında yapılan bu çalışmada, 3-8 tekrar ve 5-1 seri yapılmaktadır. Çalışma süreleri, tekrar sayılarına bağlı olarak,10-25 saniyedir ki bu yolla, ağırlıklı olarak, alaktik sistem (ATP-CP sistemi) çalışır. Fazla seri uygulanarak, alaktik anaerobik dayanıklılık geliştirilmektedir. Çalışma ilerledikçe, yüklenme yoğunluğu %105'e kadar yükseltilirken, tekrar sayıları azaltılır ve seri sayıları da düşürülmektedir. Böylece, çalışma tümüyle alaktik bölgeyle sınırlanır. Geliştirilen maksimal-altı dayanıklılık temelinde, maksimal kuvvette dayanıklılık inşa edilmektedir.

Çalışmadan önce 20 dakika koşun, çalışma öncesi ve sonrasında ısınmayı ve çalıştırılan kasları gerdirmeyi (öncesinde 1 set, sonrasında 3 set) ihmal etmeyin.

Program 13 hafta üzerinden düzenlenmiştir:

1. Ay (1.- 4. hafta)
%85 (8 tekrar) x (5 seri) + %95 (3 tekrar) x (1 seri)

2. Ay (5.- 8. hafta)
%85 (8 tekrar) x (3 seri) + %90 ( 5 tekrar) x (2 seri) +
%95 (3 tekrar) x (1 seri)

3.Ay (9.- 13. hafta)
%90 (5 tekrar) x (2 seri) + %95 ( 3 tekrar) x (2 seri) +
%100 (2 tekrar) x (1 seri) + %105 (1 tekrar) x (1 seri)

Her hareket bir "set " olarak tanımlanır. Bu çalışmada, en çok kullanacak olan kas grupları üzerinde yoğunlaşılmalıdır. Kaya tırmanıcısı için kürek, barfiks, göğüs ve triseps hareketleri yeterli olacaktır. Maksimal kuvvet çalışmasında olduğu gibi, olabildiğince, vücut ağırlığı ile çalışın. Aynı gerdirme ve ısınma prosedürünü izleyin.

Seriler arasında 3 dakika, yüklenme değiştikçe 5 dakika ve setler (farklı hareketler) arasında 1. ay 5 dakika, 2. ay 5 dakika ve 3. ay 8 dakika dinlenme verin. Dinlenmeler, aktif dinlenme şeklinde yapılmalıdır.

3- Genel Kuvvet Dayanıklılığı:
Çalışmada her bir seri 20 tekrarı içerir ki bu yaklaşık olarak 1 dakikalık çalışmaya karşılık gelir."Enerji Sistemleri" bölümündeki tablo göz önüne getirilirse, böyle bir çalışma periyodunda, %65-70 oranında anaerobik ve %30-35 oranında da aerobik sistem çalışır. Her sette 3 seri çalışarak dayanıklılık kazanılır. Yine, "DAYANIKLILIK" bölümünde görüldüğü gibi, çalışma alaktik sistemden aerobik sisteme doğru kaydıkça, hareketlerin yapılış süresi, dolayısıyla tekrar sayısı azalmakta ve dinlenme süreleri de çalışmaya oranla düşmektedir. Bu çerçevede, seriler arasında 45-60 saniye ve setler arasında da 2-3 dakika dinlenme verilir.Dinlenmeler " pasif dinlenme" şeklinde gerçekleştirilir.

Çalışmaya %60 yoğunlukla başlanır ve dayanıklılık geliştikçe, %75' e doğru artırılır. Çalışmadan genel bir kuvvet dayanıklılığı beklendiğinden, olabildiğince tüm vücudun çalıştırılacağı hareketler seçilir. Buradaki diğer bir problem de, ulaşabileceğiniz salonun istediğiniz hareketleri gerçekleştirebileceğiniz donanıma sahip olup olmamasıdır. Örneğin, bütün güzel görünümüne karşın, ODTÜ'nün ağırlık salonundaki aletler gerek çeşit, gerekse de tasarım olarak çok yetersizdir. Başka seçeneğiniz yoksa, aletle yapabileceğiniz, kürek, barfiks, göğüs, baldır, triseps, üst-ön bacak çalışmaları ile karın için mekik ve ön kol için, bir sopaya iple bağlayacağınız ağırlığı, sopayı çevirerek yükseltmek önerebilir.

Çalışma öncesi ve sonrasında çakıştırdığınız kas gruplarını 1'er set gerdirin.

 

BUDY BUİLDİNGE GİT